Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Zapolska skupiła się na analizie charakterów postaci. Posłużyły jej one do krytyki mieszczaństwa – warstwy, której nienawidziła. Ukazała egoizm, obłudę, prymitywizm myślowy, bezguście i skąpstwo.Według samej autorki na końcu utworu morduje się duszę ludzką. O tym morderstwie mówi Mela.

Utwór wpisuje się w wyraźny w Młodej Polsce nurt krytyki społeczeństwa, przede wszystkim mieszczaństwa. To z tej warsty pochodzą filistrzy. Świat mieszczaństwa jest przerażający i śmieszny zarazem. To ludzie dbający tylko o własną wygodę i przestrzeganie konwenansów.

Zapolska lubowała się w takich tematach, tworzyła w duchu naturalizmu. Lubiła pisać o rzeczach „niemoralnych”, takich, o których się nie mówi. Z zadowoleniem zaglądała do tzw. porządnych mieszczańskich domów i demaskowała fałsz ich mieszkańców. Miała znakomity dar obserwacji. Przez wiele lat żyła w mieszczańskiej Galicji i tam przyglądała się ludziom. Później dała niemal fotograficzny zapis cech szczególnych tamtejszego mieszczaństwa. Z radością ukazała chciwość, skąpstwo, zakłamanie, z których ci ludzie prawie uczynili normę w swoim postępowaniu. Pokazała, jak pracowicie utkali wokół siebie sieć pozorów i przemilczeń, i skryli za nią swe prawdziwe oblicza. Okazało się, że głupie kobiety, fajtłapowaci mężowie, nieodpowiedzialni donżuanowie to nie wyjątki od normy. To spora część społeczeństwa, jeśli nie zdecydowana większość.

W Moralności Zapolska pokazała rodzinę, która tylko na pozór żyje godnie i uczciwie. Już w pierwszej scenie obserwujemy gospodynię, która się krząta, wydaje polecenia służbie, zwołuje rodzinę. Wydawałoby się przeciętna, zwyczajna rodzina. Wszystko wygląda jak należy i tak ma być. Pozory. W rzeczywistości to sprytna mistyfikacja doprowadzona do absurdu. Kiedy Dulski odbywa zalecany spacer... wokół stołu, przekonuje w ten sposób siebie i rodzinę, że stosuje się do wskazówek lekarza. Dulska każe córkom ćwiczyć gamy, by miały większe szanse jako panny na wydaniu.

Dulscy są śmieszni i Zapolska spogląda na nich okiem satyryka. Jednak nie poprzestaje na tym. Jest ciekawa, dlaczego ludzie ulegają pewnym konwencjom. Dlaczego młody, zbuntowany chłopak tak szybko ustępuje? Dlaczego modna i obyta w świecie Juliasiewiczowa podsuwa Dulskiej tak konwencjonalne i niegodziwe rozwiązanie sprawy z Hanką? Dlaczego cała rodzina jest poddana Dulskiej i nikt się nie buntuje? Zapolska pokazuje ludzi uwikłanych i zniewolonych, którym jednak żyje się zbyt wygodnie, aby cokolwiek zmienić. Bo przecież bunt Zbyszka to tylko pusty gest, puste słowa. Brak mu samodzielności, dlatego zgadza się, by matka załatwiła jego sprawy. Bycie Dulskim oznacza zgodę na świat taki, jakim on jest i chowanie się we własnych czterech ścianach przed ewentualnymi zagrożeniami, mniej lub bardziej realnymi.

W tym domu brak uczuć, ciepłych, pozytywnych emocji. Mieszkańcy tylko udają, że są rodziną. Dzieciom brak poczucia bezpieczeństwa, zrozumienia i miłości rodziców. Ci z kolei już dawno stracili szacunek swoich pociech. Najbardziej zdaje się to wszystko przeżywać Mela, jest najwrażliwsza z całej rodziny. W tym domu nie narodzą się żadne wartości. W takiej atmosferze wrażliwsi będą cierpieć, a inni będą się stawać coraz bardziej cyniczni.

Zasady moralności Dulskich, to:
 Brudy prać w czterech ścianach, „żeby się inni nie dowiedzieli”;
 Skromność to skarb dziewczęcia
 Dla męża kobieta nie musi się „pod spodem” stroić;
 O pewnych rzeczach nie należy mówić;
 Kobiety samotne są podejrzane;

Obraz, jaki stworzyła Zapolska, był tak sugestywny, że określenia „pani Dulska”, „dulszczyzna” na stałe weszły do powszechnego użycia.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Moralność pani Dulskiej - streszczenie
2  Czas, miejsce akcji, budowa utworu
3  Dulszczyzna